فناوری تصویربرداری پزشکی : معرفی رشته و گرایش ها

فناوری تصویربرداری پزشکی چیست؟

از سال ۱۳۹۵ رشته جدیدی در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته وزارت بهداشت تحت عنوان فناوری تصویربرداری پزشکی تصویب گردید. همزمان با تصویب این رشته، کارشناسی ارشد تصویربرداری تشدید مغناطیسی (ام آر آی) که تا سال ۹۴ در مقطع کارشناسی ارشد پذیرش دانشجو داشت از لیست رشته های وزارت بهداشت حذف شد. به بیان دیگر کارشناسی ارشد ام آر آی حذف شد و بجای آن رشته ای با جامعیت بیشتر در زمینه تصویربرداری پزشکی راه اندازی شد. تا قبل از تصویب این رشته، دانشجویان کارشناسی ارشد رشته فیزیک پزشکی که در زمینه تصویربرداری فعالیت می کردند با گرایش تصویربرداری پزشکی فارغ التحصیل می شدند. در واقع تصویربرداری پزشکی یکی از گرایش های کارشناسی ارشد رشته فیزیک پزشکی بود، که لازم به ذکر است که این موضوع در حال حاضر هم پابرجاست.

در این رشته به بررسی فیزیک پدیده های پایه و منشا ایجاد تصویر در مدالیته های مختلف تصویربرداری پزشکی پرداخته می شود. بررسی تاثیر پارامترهای فیزیکی مختلف روی خروجی سیستم های تصویربرداری پزشکی، پردازش تصویر، پردازش سیگنال، کنترل کیفی سیستم های تصویربرداری پزشکی نیز از دیگر زمینه های مطالعاتی در این رشته می باشد. در مقطع کارشناسی ارشد رشته فناوری تصویربرداری پزشکی می توان روی سیستم های تصویربرداری اشعه ایکس (رادیولوژی، سی تی اسکن و فلوروسکپی)، پزشکی هسته ای (دوربین گاما، اسپکت، پت اسکن)، تصویربرداری اولتراسوند ، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (ام آر آی) و سایر سیستم های مشابه کار کرد.

آیا فناوری تصویربرداری پزشکی همان کارشناسی ارشد رادیولوژی می باشد؟

پاسخ به این سوال با قطعیت تمام خیر می باشد. این رشته با نگاه مهندسی و فیزیکی به سیستم های تصویربرداری پزشکی، سعی در بهبود پروتوکل های تصویربرداری موجود و بهینه سازی سیستم های مرسوم دارد. به بیان ساده تر انتظار داشتن یک شغل مشابه با تکنسین های رادیولوژی با ادامه تحصیل در مقطع ارشد فناوری تصویربرداری پزشکی امری غیر معقول می باشد. اما لازم است این نکته را ذکر کنیم که ادامه تحصیل در این رشته برای داوطلبان با پایه کارشناسی رادیولوژی امری ساده تر می باشد که علت آن منابع انتخاب شده و ضرایب موجود در آزمون ورودی کارشناسی ارشد فناوری تصویربرداری پزشکی است.

به طور کلی می توان اینگونه جمع بندی کرد که فناوری تصویربرداری پزشکی رشته ای گسترده است و زمینه های علمی و کاری وسیعی را شامل می شود. در کنکور کارشناسی ارشد وزارت بهداشت، این رشته در سال ۱۳۹۵ جایگزین رشته تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) شده است. به عبارتی در این سال این رشته گسترده تر شده و علی رغم MRI سایر حیطه های تصویربرداری پزشکی را نیز شامل شده است.

هدف از رشته فناوری تصویر برداری پزشکی، تربیت دانش آموختگانی است که بتوانند در ابعاد آموزشی، پژوهشی و خصوصاً خدمات تشخیصی تصویربرداری پزشکی، در بخش MRI، زیر نظر متخصصین رادیولوژی و در هماهنگی با سایر متخصصین علوم پزشکی از جمله متخصصین فیزیک پزشکی فعالیت کنند. فارغ التحصیلان این رشته قادر خواهند بود بهترین پروتکل ها و سکانس های پالس متناسب با ناحیه آناتومیک را انتخاب و اجرا کنند. آنان همچنین در طول تحصیل با تکنیک های تخصصی و پیشرفته MRI از جمله DWI،PWI ، MTI، DTI،MRS ، FMRI و… آشنا می شوند.

دانشجویان کارشناسی ارشد رشته فناوری تصویربرداری پزشکی در طی دوره آموزشی خود با مباحث زیر به صورت گسترده آشنا می شوند:

فیزیک و انواع تکنیک های تصویربرداری:

• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
• تصویربرداری توموگرافی کامپیوتری (CT)
• تصویربرداری فراصوت (Ultrasound)
• تصویربرداری اپتیکی و لیزر (Optic & Laser)
• تصویربرداری های پزشکی هسته ای (Nuclear Medicine) نطیر PET و SPECT

اصول و مبانی تشکیل تصویر

پردازش تصاویر پزشکی

کنترل کیفی و کالیبراسون سیستم های تصویربرداری پزشکی